Op het moment dat ik deze recensie schrijf zit ik zelf in een overname. Het adviesbureau waar ik werk is recent overgenomen. Los van het vertrouwen dat ik heb in de nieuwe eigenaren, geeft het woord ‘eigenaren’ toch ook te denken. Geeft die titel het recht de volledige koers te bepalen? Ik denk van niet. Gelukkig hebben we goede gesprekken. Een bedrijf als eigendom betitelen is best gek. Want is er iets menselijkers dan een bedrijf?
Wat is steward ownership?
Stewards zijn de rentmeesters van het bedrijf. Zij beheren de operatie en doen dat met de missie in het achterhoofd. Dat maakt hen belangenbehartigers van de missie.
In steward owned bedrijven zijn stem- en winstrecht losgekoppeld. Dit is misschien wel het belangrijkste ingrediënt van steward ownership. Er zit een juridische muur tussen het recht op winst en het recht op stemmen. Er vloeit nog steeds winst naar investeerders, maar in normale proporties en voor een maximale periode of maximaal bedrag.
Steward owned bedrijven zijn en blijven ‘van zichzelf’. Dit is het uitgangspunt van deze bedrijven. Niemand kan nog met een zak geld aandeelhouders verleiden hun aandeel te verkopen. Dat is voor eeuwig vastgelegd: voor altijd trouw aan de purpose.
Ik was zelf sceptisch over steward ownership, maar na het lezen van Toekomstbedrijven ben ik om: dit ondersteunt een betere toekomst. Degene die denkt dat dit alleen voor startups opgaat komt bedrogen uit. Ook multinationals ‘doen aan’ steward ownership. Denk aan Carlsberg, Zeiss, Rolex, Patagonia en OpenAI. Dichter bij huis zijn ook inspirerende voorbeelden te vinden als Berenschot, Efteling, Nyenrode en Albron.
De wereld redden?
Steward ownership gaat de wereld niet redden. Het is echter één bouwsteentje voor een gezondere en inclusievere wereld. De auteurs doen niet aan vingerwijzen. Ze breken een lans voor steward ownership als extra alternatief. Met cijfers tonen Gijsbert Koren en Nina de Korte aan dat het niet najagen van winstmaximalisatie minstens net zo lucratief kan zijn. Steward owned bedrijven zijn wendbaar op: winstgevendheid, innovatie en winstreservering voor slechter weer. De kans op overleven is tot 6x groter dan niet steward owned bedrijven. Ze kunnen beter tegen een stootje. De waarde van stootvaste bedrijven lees je in Ontgroeven.
Schrijfstijl
De zinnen zijn vlot geschreven en de auteurs lijken ‘simpel’ boven ‘intelligent’ te kiezen. Dit uit zich in korte zinnen in heel begrijpelijk Nederlands. Hiermee spreken de auteurs een brede doelgroep aan. Zij pogen niet intelligent te zijn door ingewikkeld taalgebruik maar kiezen ervoor om complexe materie makkelijk uit te leggen. Bekijk de notes achterin het boek om te zien dat de auteurs zorgvuldig onderzoek gedaan hebben.
Conclusie
Eigenlijk zou iedereen Toekomstbedrijven moeten lezen. Het verbindt rechts en links, gematigd en extreem. Hoe je het ook wendt of keert, we moeten werken aan een betere toekomst. Steward ownership zou een mooie stap kunnen zijn om ‘purpose washing’ tegen te gaan en bedrijven een betere rol voor de toekomst te geven.
Over Nan van Grootel
Nan van Grootel is Transformatie Consultant bij Organize Agile. Hij kijkt naar organisaties als systemen en pakt de rol van systeemontwikkelaar. Hij helpt organisaties bij het ontwikkelen van een mindset waarbij mens en resultaat het enige is dat telt én het enige is dat werkt.
