De afgelopen jaren is de aandacht voor data als belangrijk fundament voor succesvol ondernemen exponentieel toegenomen. Data worden regelmatig de olie van de 21e eeuw genoemd, dan wel de vierde productiefactor. In veel organisaties worden eerste succesvolle toepassingen ontwikkeld.
Transitie
Maar hoe kom ik verder dan die eerste succesjes en maak ik met mijn organisatie de noodzakelijke transitie naar een datagedreven organisatie? Op die vraag wil ik antwoord geven. Uitdagingen zijn er genoeg: of het nu gaat om te begrijpen waar we data strategisch kunnen inzetten, om de zorgen van klanten en medewerkers voor hun privacy, om de vraag hoe ethisch verantwoorde toepassingen te ontwikkelen, of om het vinden van betrouwbare bronnen voor de nodige data, veel bestuurders weten niet waar te beginnen.
Vier uitdagingen
Bij de succesvolle transitie naar een datagedreven organisatie heeft het management vier grote uitdagingen:
Privacy: hoe stel ik zeker dat ik persoonlijke data van klanten en medewerkers zorgvuldig behandel?
Security: hoe bescherm ik mijn data en IT tegen onderbrekingen en aanvallen?
Ethische AI: wat moet ik doen om data verantwoord in intelligente toepassingen om te zetten?
Data verzamelen: waar kan ik de noodzakelijke data verkrijgen of verzamelen?
Hybride aanpak
Het thema data is te strategisch om alleen aan de specialisten over te laten. Het heeft zo veel impact op zo veel verschillende onderdelen in de organisatie. Succesvol data inzetten vergt enerzijds innovatie, creativiteit en risicobereidheid. Anderzijds moet de organisatie het gebruik van data structureren, om risico’s te minimaliseren en tegelijkertijd een strategische verandering te realiseren. Dat vraagt om een hybride aanpak, waarin de ontwikkeling van systemen en processen hand in hand gaan met kleine agile experimenten.
Met mijn boek Data de Baas wil ik managers en bestuurders inzicht geven in voor hen relevante aspecten van de datagedreven organisatie: wat moet u weten, welke keuzes moet u maken, welke vragen moet u aan de specialisten stellen?
Verantwoorde algoritmes
De ontwikkeling van verantwoorde algoritmes vraagt om een logische aanpak met oog voor datakwaliteit én de risico’s van vooroordelen bij de inzet. Bij het verbeteren van de cyberzekerheid moet de organisatie ook de voorbereidingen treffen voor het geval dat het toch mis gaat. Als men de privacy van gegevens wil optimaliseren, moet men ook de vraag stellen of men al die gegevens werkelijk nodig heeft. En bij het vinden van databronnen komt het er ook op aan, nieuwe samenwerkingen met andere organisaties op te bouwen. Dat alles zijn voorbeelden van beslissingen, waarin het management een rol moet spelen.
Voorwaarden
Ik ben optimistisch over de mogelijkheden die het gebruik van data en daarop gebaseerde technologie ook voor bestaande organisaties kunnen bieden. Maar dan moet er wel aan enkele voorwaarden zijn voldaan. Ten eerste moet het management open staan voor kansen die de technologie biedt, voor ideeën die van binnen of buiten de organisatie worden aangedragen. Ten tweede moet de organisatie voorbereid zijn om die kansen om te zetten: processen moeten gedefinieerd zijn, IT moet aan de nieuwste standaarden voldoen, een agile projectaanpak moet geïmplementeerd worden. En ten derde moet de organisatie over voldoende kennis en skills beschikken om kansen waar te nemen en om te zetten. Dat geldt ook voor het management, want alleen zo wordt u de Data de Baas.
Over Erik Jan Hengstmengel
Erik Jan Hengstmengel heeft in zijn lange carrière vele organisaties in binnen- en buitenland begeleid bij succesvolle veranderings- en innovatietrajecten, van start-ups tot wereldconcerns. Met zijn inzicht in de technologische aspecten en zijn ervaring als bestuurder is hij in staat de strategische kansen en uitdagingen zakelijk en leesbaar samen te vatten.
