Het is fijn om te weten waar je als professional van bent, wat je basis is, wat jou kleur geeft, kortom, wat je professionele identiteit is. Daarmee sta je steviger in je beroep of vak. En stevigheid is nodig om de ene keer standvastig en de andere keer flexibel om te gaan met ontwikkelingen in je werkomgeving. Stevig staan kun je leren. In ons boek, bestemd voor iedereen die zich bezighoudt met het ontwikkelen van beroepen en opleidingen, bieden we theorie, ervaringsverhalen, praktijkvoorbeelden, verdiepende casussen en werkvormen die dat ondersteunen.
Mijn Binnenste Buiten
In 2019 verscheen Mijn Binnenste Buiten, een uitnodiging en handreiking aan professionals om hun professionele identiteit (PI) te onderzoeken. Dit boek, inmiddels een bestseller, vond zijn weg niet alleen naar die professionals, maar ook naar veel beroepsopleidingen in Nederland en België. Vanuit een van de opleidingsinstituten, de Arteveldhogeschool in Gent, kwam op een gegeven moment de vraag hoe je ‘de PI-manier van denken’, zoals we die in Mijn Binnenste Buiten hebben ontwikkeld, zou kunnen inzetten voor aankomende professionals.
Een interessante vraag, want zou het met alle ontwikkelingen op vak-, team-, organisatie- en maatschappij-niveau niet ook voor aanstaande professionals cruciaal zijn dat zij stevigheid leren ontwikkelen rond de vraag wie ze willen zijn als professional?
Werken aan identiteit
Met deze uitdaging voor ogen zijn we met docenten van (mbo- en hbo-)opleidingen aan de slag gegaan om een boek te maken dat docenten, onderwijskundigen, beleidsmakers en leidinggevenden helpt om het werken aan identiteit een vaste plek te geven in opleidingen en beroep.
Professionele identiteit - Wie ben ik of wil ik zijn als professional? - staat centraal in het boek, maar we besteden ook ruimschoots aandacht aan drie identificatiepunten – of aanknopingspunten – om de professionele identiteit te verkennen: beroepsidentiteit (BI), ontwikkelidentiteit (OI) en leiderschapsidentiteit (LI).
Iedere (aankomende) professional verhoudt zich immers op een bepaalde wijze tot het beroep dat hij uitoefent of waarvoor hij in opleiding is. Ook heeft hij of zij een geschiedenis rond leren en ontwikkelen. Daarmee gaat een eigen manier van kijken naar zichzelf als lerende gepaard. En elke (aanstaande) professional kiest op verschillende momenten en in verschillende situaties positie en laat zich zien in contexten waarin samengewerkt wordt en invloed wordt uitgeoefend.
Ervaringsverhalen
We wilden er een praktisch boek van maken. Daarom zijn naast theoretische beschouwingen ook veel ervaringsverhalen opgenomen, zoals hoe je PI of LI in bestaande opleidingen vlecht. En zijn er veel voorbeelden te lezen uit de opleidingspraktijk. Zo komen we Charlotte tegen die merkt dat met haar bevordering van verpleegkundige naar senior verpleegkundige de relatie met haar collega’s is veranderd en we ontmoeten Bert die tijdens zijn omscholing van accountant naar theoloog ervaart dat ‘snel’ en ‘efficiënt’ hem niet verder brengt. Hoe kun je hen helpen met hun vraagstukken op identiteitsniveau?
Kennen, doorgronden, doorleven
Nu is er niet één manier om met professionele identiteit in beroep en opleidingen aan het werk te gaan. En er is ook niet een ‘beste’ manier. We nodigen de lezer uit om zelf te onderzoeken en vooral in de eigen praktijk te ervaren welke (combinatie) van de drie varianten (kennen, doorgronden, doorleven) die we in ons boek bespreken het beste past.
Met Stevig (leren) staan laten we ook de rijkdom van het werken met identiteit(svragen) zien. Dus gaat het ook over zelfkennis en identiteitswerk, over deugden, over het verschil tussen vak en beroep, over leiderschapsposities, over oerbeelden & geheimen van leren en ontwikkelen, over crisissituaties.
We wensen ons boek en zijn gebruikers een avontuurlijke reis toe.
Over Manon Ruijters
Hoogleraar Leren, ontwikkelen en gedragsverandering aan VU Amsterdam, lector Professionele identiteit en organisatieontwikkeling aan Aeres Hogeschool Wageningen en mede-eigenaar Good Work Company
Over Gerritjan van Luin
Gerritjan van Luin studeerde chemische technologie en filosofie. Hij is vanaf 1975 in diverse functies werkzaam geweest in het voortgezet onderwijs, als leraar, conrector, rector, bestuurder. Hij was vier jaar projectleider bij ISIS/Q5 waar hij zich bezighield met professionalisering van schoolleiders en kwaliteitszorg. Sinds 2016 werkt hij als coach, adviseur, docent en toezichthouder.
Over Niek van Benthum
Niek van Benthum werkt als docent/onderzoeker op Aeres Hogeschool Wageningen. Verder is Niek verbonden aan het lectoraat van Manon Ruijters, waarin hij zich bezighoudt met professionele identiteit. Hiervoor heeft Niek promotieonderzoek gedaan naar professionalisering van docenten in Assessment for Learning en is hij werkzaam geweest als docent in het (speciaal) basisonderwijs.
Over Désirée Bierlaagh
Désirée Bierlaagh is verpleegkundige (niet praktiserend) en verplegingswetenschapper. Zij werkt sinds 2019 als practor van het Centrum voor Innovatief Vakmanschap (CIV) Welzijn & Zorg bij mboRijnland en is daarnaast zelfstandig adviseur.
