Onzichtbare kinderen

Voorwoord 5
DEEL 1
Kinderen die buiten beeld (willen) blijven
1. Kinderen in het keurslijf van een sekte 17
1. Inleiding 17
2. Omschrijvingen 18
3. Kenmerken 19
4. Aantallen 19
5. Beïnvloedingsprocessen 20
6. Beweegredenen om lid te worden van een sekte 22
7. Sekteleiders 23
8. Gevolgen 25
9. De plaats van kinderen in sekten 25
10. Misstanden 26
11. Verlaten van een sekte 28
12. Als kinderen hun sekte verlaten 29
13. Hulpverlening 30
2. Kinderen met een psychiatrisch zieke ouder 33
1. Inleiding 33
2. Wat houdt een depressie in? 34
3. Aantallen 35
4. Gevolgen voor kinderen 35
5. De opvoeding 38
6. Interacties tijdens de opvoeding 39
7. Beschermende factoren 40
8. Ontwikkelingsfasen en de invloed van depressieve moeders 41
9. In welke fase is de invloed van depressieve moeders het grootst? 42
10. Verschillen tussen jongens en meisjes 43
11. Hulpverlening 44
13

3. Kinderen met onzichtbare wonden 47
1. Inleiding 47
2. Ernstige onderschatting 47
3. Wat is psychische kindermishandeling? 48
4. Omvang 50
5. Gevolgen van psychische kindermishandeling 52
6. Oorzaken 53
7. Het bepalen van psychische kindermishandeling 55
8. Interventies 57
9. Ter afsluiting 58
4. Kinderen van een gedetineerde vader of moeder 61
1. Inleiding 61
2. Enkele cijfers 61
3. Gevolgen 62
4. Kans op problemen 64
5. Recidive, duur en aard 65
6. Theoretische invalshoeken 66
7. Verschillen tussen jongens en meisjes 68
8. Hulpverlening 69
9. Verbeteringen 71
Deel 2
Kinderen die vaak ongezien (willen) blijven
5. Stil en ongezien 75
1. Inleiding 75
2. Niet-gekozen in de klas 75
3. Introverte kinderen 77
4. Verlegen kinderen 79
5. Teruggetrokken kinderen 82
6. Geremde kinderen 83
7. Opvoedings- en schooladviezen 85
8. Tot slot 86
73

6. Eenzaam en niet opgemerkt 89
1. Inleiding 89
2. Eenzaam, maar wanneer? 89
3. Gevoelens van eenzaamheid 91
4. Vóórkomen 92
5. De samenhang met problemen. 93
5.1 Gedragsniveau 93
5.2 Emotioneel niveau 94
5.3 Cognitief niveau 94
5.4 Fysiek niveau 95
5.5 Onderlinge samenhang 95
6. Verschillende trajecten 96
6. Risicofactoren 97
6.1 Omgevingsfactoren 97
6.2 Aanleg 98
7. Het bepalen van eenzaamheid 98
8. Eenzaamheid: een psychiatrische stoornis? 99
9. Hulpverlening 100
7. De school… mij niet gezien 103
1. Inleiding 103
2. Typen schoolverzuim 103
3. Schoolweigering verschilt van spijbelen 104
4. Spijbelen 104
5. Schoolweigering 105
6. Wie zijn de schoolweigeraars? 108
7. Kinderen met een autisme spectrum stoornis (ASS) lopen meer risico 109
8. Gezinnen van de schoolweigeraars 110
9. Negatieve ervaringen op school 111
10. Mogelijke gevolgen 112
11. Het bepalen van de schoolweigering 113
12. Hoe te helpen 114
13. Therapie 115
14. Ter afsluiting 116

Deel 3
Uit het zicht verdwenen kinderen
8. Uit zicht verdwijnende alleenstaande asielzoekende kinderen 123
1. Inleiding 123
2. Instroom amv’s 123
3. Asielprocedures 125
4. Achtergronden 125
5. Waar komen de amv’s terecht? 127
6. Beschermende en risicofactoren 127
7. Achttien plus en wat dan? 129
8. Verdwijningen 130
9. Conclusie 132
9. Arm en ongezien 133
1. Inleiding 133
2. Wat is armoede? 133
3. Aantal arme kinderen 135
4. De groeiende kloof tussen arm en rijk 135
5. De risico’s van armoede 136
6. Beschermende factoren 139
7. Hoe kijken kinderen tegen de armoede aan? 141
8. Het verhullen van armoede 142
9. Hoe te helpen? 142
10. Uit zicht verdwijnende jongeren 147
1. Inleiding 147
2. Definities 147
3. Aantallen 148
4. Zwerven is een dynamisch en vaak cyclisch proces 148
5. Biografische kenmerken 149
6. Persoonlijkheidskenmerken 150
7. Gezinssituatie 151
8. Gedragsproblemen 152
9. De kwetsbaarheid van zwervende jongeren 152
10. Zijn zwervende jongeren de latere thuis- en daklozen ? 153
11. Hulpverlening 154
12. Tot slot 156
119

11. (Z)onder het oog van de jeugdbeschermíng 159
1. Inleiding 159
2. Seksueel misbruik en fysieke mishandeling 160
3. De jeugdbeschermer/gezinsvoogd 160
4. Uithuisplaatsing, een heikele kwestie 161
5. Caseload 162
6. Verzwaringen 163
7. Hoe verlopen de huisbezoeken nu werkelijk? 165
8. Waarom kindermishandeling in het gezin niet wordt gezien 166
9. Tot slot 167
Nawoord 169
Bijlagen
Bijlage 1 De dimensies van de Big Five 173
Bijlage 2 Overzicht samenhang eenzaamheidsproblemen 175
Bijlage 3 Herziene versie van de UCLA-eenzaamheidsschaal 177
Bijlage 4 Adviezen: aanpak eenzaamheid thuis en op school 179
Bijlage 5 Overzicht risicofactoren schoolweigering 181
Bijlage 6 Bepaling van schoolweigering 183
Bijlage 7 Overzicht risico- en beschermende factoren van kinderen met
een ouder in detentie. 185
Bijlage 8. De Child Abuse Risk Evaluation (CARE-NL) 187
Trefwoordenregister 189